Warunki klimatyczne panujące podczas aplikacji materiałów lakierniczych mają bezpośredni wpływ na stan i trwałość aplikowanej powłoki.
Jakie kluczowe parametry należy badać? Jak poszczególne parametry wpływają na proces lakierowania? Jakie problemy może powodować nieprzestrzeganie odpowiednich parametrów? Odpowiedzi na powyższe pytania znajdziesz w tym artykule.
Do pierwszych czynności decydujących o możliwości przystąpienia do lakierowania, powinna należeć kontrola stanu powierzchni i warunków termiczno-wilgotnościowych. Warunki prowadzenia prac lakierniczych są szczegółowo opisane w kartach technicznych poszczególnych
materiałów lakierniczych. Ogólne zasady i podstawowe pojęcia dotyczące warunków klimatycznych zostały kiedyś określone w normach: PN-71/H-97053 oraz PN-79/H-97070. Mimo iż są one jeszcze przywoływane, to obecnie najważniejsze normy mówiące o warunkach prowadzenia prac malarskich będą dokumenty: PN-EN ISO 12944, PN-EN ISO 8502-4, PN-EN ISO 8501 oraz PN-EN 23270. W pracach malarskich i lakierniczych wyróżniamy 4 podstawowe pojęcia związane warunkami termiczno-wilgotnościowymi:
- Temperatura punktu rosy: temperatura przy której na powierzchni przedmiotu pojawiają się kropelki wody, wskutek kondensacji pary wodnej zawartej w wilgotnym powietrzu.
- Temperatura otoczenia: temperatura powietrza w miejscu lub pomieszczeniu, gdzie prowadzone są prace.
- Temperatura podłoża: temperatura powierzchni przeznaczonej do lakierowania.
- Wilgotność względna: w uproszczeniu, jest to wyrażony w procentach stosunek pary wodnej obecnej w powietrzu, do maksymalnej ilości pary wodnej jaka, bez wykraplania, może się w tym powietrzu pomieścić w tej samej temperaturze.
Każdy z opisanych parametrów oddziałuje na proces prowadzenia prac malarskich. Wpływ wilgotności względnej powietrza na warunki aplikacji i wysychania powłoki jest zmienny. Zasadą jest to, że wilgotność względna oraz temperatury, np. podłoża, farby czy powietrza, powinny być takie, jakie zostały podane w kartach technicznych. Zbyt wysoka wilgotność wpływa negatywnie na proces wysychania lakieru, natomiast zbyt niska powoduje złą jakość tworzonej powłoki. Na czystych powierzchniach metalowych para wodna pojawia się, gdy wilgotność względna otoczenia jest zbliżona do 100%. W praktyce wyróżnia się następujące przypadki wpływu temperatury podłoża i punktu rosy:
- temperatura podłoża jest wyższa o więcej niż 3°C od temperatury punktu rosy – nie zachodzi wtedy kondensacja pary wodnej
- temperatura podłoża jest równa temperaturze punktu rosy – może zachodzić kondensacja pary wodnej, zwłaszcza w miejscach o słabej wentylacji. Zastosowanie wymuszonego ruchu powietrza pomoże zmniejszyć ryzyko wystąpienia kondensacji. Polakierowanie takiej powierzchni skutkuje np. brakiem przyczepności powłoki
- temperatura podłoża jest niższa od temperatury punktu rosy – zachodzi kondensacja pary wodnej na podłożu. W takim przypadku należy stosować środki tolerujące wilgoć na powierzchni.
Temperatura otoczenia znacząco wpływa na proces wysychania i tworzenia warstwy lakieru w systemie powłokowym. Oczywiste jest, że im wyższa temperatura tym szybsze wysychanie i sieciowanie. Sieciowanie to proces, w którym cząsteczki lakieru łączą się z utwardzaczem silnym wiązaniem chemicznym, co sprawia, że powłoka staje się twarda i odporna na uszkodzenia oraz warunki atmosferyczne. Niskie temperatury mogą wywołać problemy z lepkością, własnościami aplikacyjnymi (przydatnością do natrysku), wysychaniem i budową warstwy, sieciowaniem (utwardzaniem), wytrzymałością i własnościami ochronnymi powłoki. W niskich temperaturach lepkość lakieru znacznie wzrasta, a to oznacza, że musi on być mocno rozcieńczony, dla uzyskania własności aplikacyjnych. To zazwyczaj prowadzi do powstawania zacieków i uzyskiwania niskich grubości warstwy suchej. Zbyt wysoka temperatura także może wywołać problemy. Przy wysokiej temperaturze i intensywnej wentylacji rozpuszczalniki odparowują zbyt gwałtownie z powierzchni lakieru. Powłoka wysycha zbyt szybko tworząc na powierzchni „skórkę”, która zamyka część rozpuszczalników blokując ich odparowanie. Zamknięte w powłoce rozpuszczalniki mogą powodować powstawanie pęknięć, pęcherzy oraz mikro kraterów (pin-holi), obniżenie połysku i brak dostatecznego utwardzenia farby.
Warunki klimatyczne panujące podczas prac lakierniczych są jednym z najważniejszych czynników decydujących o trwałości nakładanej powłoki. Z tego względu zaleca się przeprowadzanie badania zarówno przed rozpoczęciem prac, w ich trakcie i po zakończeniu. Do określenia rzeczywistego stanu wilgotności, temperatury i punktu rosy otoczenia lub określonej powierzchni służy szeroka gama przyrządów pomiarowych. Nowoczesne elektroniczne mierniki umożliwiają w sposó bardzo szybki i dokładny wyznaczenie interesujących nas wielkości za pomocą jednego przycisku. Dlatego warto wyposażyć się w takie urządzenie, by uniknąć późniejszych problemów.